Międzynarodowy Festiwal Chopinowski w Dusznikach-Zdroju to najstarsza działająca do dziś polska impreza muzyczna i jednocześnie jeden z najstarszych na świecie nieprzerwanie odbywających się festiwali pianistycznych. Jego początki sięgają pierwszych lat powojennych i związane są z osobą pomysłodawcy i inicjatora – Ignacego Potockiego, jednego z założycieli Zarządu Uzdrowisk Dolnośląskich. Wielkie zasługi dla przeprowadzenia pierwszej edycji miał również działacz kulturalny Wojciech Dzieduszycki, który osobiście namawiał czołowych polskich wykonawców do wzięcia udziału w pierwszym festiwalu. Strona internetowa festiwalu: https://festival.pl/.

W 1946 roku w Dusznikach-Zdroju zorganizowano pierwszą edycję imprezy. Koncerty, na których pojawili się wówczas znamienici polscy wykonawcy Zofia Rabcewicz i Henryk Sztompka, upamiętniały 120. rocznicę pobytu młodego Fryderyka Chopina w tej uzdrowiskowej miejscowości. W kolejnych latach festiwal w Dusznikach-Zdroju jeszcze bardziej zyskał na znaczeniu, na trwałe stając się jednym z głównych punktów kultywowania muzyki wielkiego artysty na mapie Europy.

Fryderyk Chopin i Duszniki-Zdrój

Duszniki-Zdrój to niewielkie miasto w województwie dolnośląskim, powiecie kłodzkim, położone tuż przy granicy z Czechami. Już od drugiej połowy XVIII wieku miejscowość słynęła z występujących tu wód leczniczych i wkrótce stała się popularnym w tej części Europy uzdrowiskiem. Ściągały tu osoby pragnące podreperować swoje zdrowie, wśród nich wiele ważnych postaci ówczesnych elit artystycznych. Dzięki nim w Dusznikach panowała niepowtarzalna atmosfera kulturalna, odbywały się recitale, koncerty i przedstawienia.

W takim otoczeniu doskonale odnalazł się szesnastoletni Chopin, wysłany tu z Warszawy przez lekarzy w celu podleczenia wątłej już wówczas kondycji fizycznej. Młodemu Fryderykowi pobyt w uzdrowisku przypadł do gustu, mimo konieczności trzymania się restrykcyjnych zaleceń medyków. Wystąpił tu również z recitalami na charytatywnej imprezie.

Międzynarodowy Festiwal Chopinowski dawniej i dziś

Podczas pierwszych edycji Międzynarodowy Festiwal Chopinowski w Dusznikach-Zdroju gościł przede wszystkim wykonawców z Polski. Było tak do 1960 roku. W następnej edycji gwiazdą imprezy był już Fu Cong, pochodzący z Chin jeden z laureatów V Konkursu Chopinowskiego. W kolejnych latach publiczność koncertów w Dusznikach-Zdroju miała przyjemność słuchać najznamienitszych wykonawców muzyki Chopina na świecie.

Miejscem, w którym odbywają się koncerty w ramach Międzynarodowego Festiwalu Chopinowskiego, jest Teatr Zdrojowy im. Fryderyka Chopina w Dusznikach-Zdroju, zwany po prostu Dworkiem Chopina. To tutaj młody Fryderyk dał swe recitale podczas pobytu w uzdrowisku. Dziewiętnastowieczny obiekt usytuowany jest w samym centrum parku zdrojowego, nieopodal rzeki Bystrzycy Dusznickiej.

Obecnie na festiwalu w Dusznikach-Zdroju usłyszeć można muzykę już nie tylko Fryderyka Chopina. Pierwszy raz poszerzenie repertuaru zaproponowali organizatorzy w 1976 roku. Z koncertem wystąpił wtedy Chór Kameralny Filharmonii Wrocławskiej „Cantores Minores Wratislavienses” pod dyrekcją Edmunda Kajdasza, podczas którego wykonano wyłącznie pieśni Stanisława Moniuszki.

Obok koncertów festiwalowi towarzyszą często różne wydarzenia poboczne, jednak nie mniej ważne: wystawy, spektakle teatralne, projekcje filmów, odczyty, pogadanki, prelekcje, wykłady i sesje naukowe. Wszystkie te inicjatywy od dziesięcioleci przyciągają wyrobioną, wspaniałą, ale i wymagającą publiczność. Dlatego też Międzynarodowy Festiwal Chopinowski w Dusznikach-Zdroju to nie tylko świetne koncerty i wydarzenia artystyczne na najwyższym poziomie, ale również miejsce ścierania się interpretacji twórczości polskiego kompozytora, a także rozmaitych wizji i poglądów estetycznych na współczesne wykonawstwo muzyczne.

Szczególnym zainteresowaniem cieszy się organizowany w ramach festiwalu w Dusznikach-Zdroju „Nokturn” – koncert łączący w sobie niezwykłą atmosferę (odbywa się nocą, przy świecach i degustacji wina lub szampana), występy muzyczne, prelekcję i dyskusję z udziałem konferansjera (niekiedy również odczyty poetyckie) oraz żywy kontakt artystów z publicznością.

Kursy mistrzowskie

Począwszy od 2002 roku nieodłączną część Międzynarodowego Festiwalu Chopinowskiego w Dusznikach-Zdroju stanowią kursy mistrzowskie – skierowane do młodych pianistów zajęcia prowadzone przez wybitnych instrumentalistów-pedagogów. Dotychczas kursy mistrzowskie poprowadzili między innymi: Domique Merlet, Aleksiej Nasiedkin, Jewgenij Mogilewski, Wiera Gornostajewa, Arie Verdi, John O’Conor, Władimir Krajniew, Dang Thai Son, Bernard Ringeissen, Katarzyna Popowa-Zydroń, Eleanora Wong, Daejin Kim, Jacques Rouvier, Joaquin Sorianom, Tamas Ungar, Oleg Meisenberg czy Matti Raekallio.

Fundacja

W ramach festiwalu od 1989 roku działa Fundacja Międzynarodowych Festiwali Chopinowskich w Dusznikach-Zdroju. Powstała w celu pielęgnowania spuścizny po wielkim kompozytorze w Polsce Do jej zadań należą przede wszystkim organizacja festiwalu w Dusznikach-Zdroju, gromadzenie archiwaliów, fotografii i medali pamiątkowych, działalność wydawnicza (publikacje naukowe i popularnonaukowe) oraz archiwizacja i digitalizacja koncertów Międzynarodowego Festiwalu Chopinowskiego.