Fryderyk Chopin – szczegółowe przedstawienie postaci

Żelazowa Wola

Fryderyk Chopin urodził się w 1810 roku w Żelazowej Woli, wiejskim majątku na Mazowszu. Ojciec kompozytora – Mikołaj – był z pochodzenia Francuzem, który osiedlił się na polskiej ziemi w latach 80. XVIII wieku. Matka Chopina – Justyna Krzyżanowska – pochodziła natomiast z zubożałej miejscowej szlachty. Niedługo po narodzinach Fryderyka, rodzina przeniosła się do Warszawy, gdzie polski artysta spędził swoje dzieciństwo i okres nastoletni.

Warszawa

W pierwszych trzech dekadach XIX wieku Warszawa stanowiła prężnie rozwijający się ośrodek gospodarczy, kulturalny i polityczny. Była wówczas stolicą Królestwa Polskiego – podporządkowanego carskiej Rosji państwa posiadającego bardzo duży zakres autonomii. Panowały tu doskonałe warunki do rozwijania muzycznych talentów, które Fryderyk objawiał już od najmłodszych lat. Od 7 roku życia młody pianista próbował swoich sił w komponowaniu, w ciągu następnych lat dawał też liczne i regularne występy w pałacach i rezydencjach najznamienitszych postaci elity warszawskiej. Z młodością w Warszawie związane są pierwsze sukcesy kompozytorskie. To tutaj powstało wiele z jego wykonywanych do dziś dzieł. Należą do nich przede wszystkim dwa słynne koncerty fortepianowe napisane tuż przed wyprawą na Zachód.

Wyjazdy na wieś

Liczne wyjazdy wakacyjne młodego Chopina na polską wieś nie tylko stanowiły radosną odskocznię od intensywnego życia muzycznego wśród warszawskich elit. W znacznym stopniu ukształtowały też wrażliwość muzyczną wielkiego twórcy. Podczas pobytów w takich miejscach, jak Szafarnia, Gulbiny, Sokołowo czy Ugoszcz Fryderyk zetknął się z żywymi wówczas jeszcze tradycjami polskiej i żydowskiej muzyki ludowej oraz jej bogatymi technikami wykonawczymi. Echa tych doświadczeń i oryginalne melodie rozbrzmiewają w późniejszych kompozycjach pisanych już w Paryżu, głównie w stylizowanych na narodowe tańce mazurkach.

W drodze na emigrację

Po pierwszych sukcesach kompozytorskich, dwudziestoletni Fryderyk opuścił Warszawę, aby udać się w podróż po Europie Zachodniej. Odwiedził Wrocław, Pragę, Drezno i Wiedeń, w którym dowiedział się o wybuchu powstania listopadowego. Rezygnując z planów wyjazdu do Włoch, Chopin dotarł w końcu do Paryża. Stolica Francji miała być jedynie kolejnym przystankiem w drodze. Jak się jednak okazało, polski artysta pozostał w niej na zawsze.

Paryż

Już niedługo po przybyciu do Paryża Chopin stał się jedną z bardziej rozpoznawalnych osobowości muzycznych. To głównie tutaj do końca swego krótkiego życia komponował, występował i był rozchwytywanym przez miejscowe elity nauczycielem gry na fortepianie. Kompozytor zyskał sobie miano geniusza tego instrumentu, a jego utwory zdobyły ogromną sławę w całej Europie. W Paryżu również w 1838 roku Chopin nawiązał znajomość z ekscentryczną pisarką francuską George Sand. Ich związek był równie burzliwy, co twórczość dwojga romantycznych artystów i trwał do 1847 roku.

Podróże po Europie

Z George Sand związane są liczne podróże Chopina, jakie ten odbywał do posiadłości pisarki w Nohant w centralnej Francji. Kompozytor napisał tam wiele ze swych najlepszych utworów, między innymi nokturny, mazurki i polonezy. W 1838 roku para udała się na kilkumiesięczny wyjazd na Majorkę, zatrzymując się w miejscowości Valldemossa.

Jeszcze wcześniej Chopin odwiedził wiele z ważnych miejsc Europy, wszędzie goszcząc u znamienitych osób ze świata muzyki, literatury i polityki, dając koncerty, udzielając lekcji gry na fortepianie przedstawicielom lokalnych elit, prowadząc bogate życie towarzyskie oraz kulturalne. W samych latach 30. polski kompozytor odwiedził wiele ważnych ośrodków, głównie niemieckich: Akwizgran, Dusseldorf, Kolonię, Drezno, Karlsbad, Lipsk, Heidelberg, Frankfurt. Spotykał się tam i grał z wielkimi kompozytorami swoich czasów – Feliksem Mendelssohnem, Robertem Schumannem i jego przyszłą żoną Klarą.

Pod koniec życia, nie mogąc odnaleźć się w politycznej atmosferze Paryża po wybuchu rewolucji lutowej (1848), Chopin udał się na zaproszenie swej uczennicy i patronki Jane Stirling na Wyspy Brytyjskie. Podczas intensywnego pobytu w Anglii i Szkocji, wypełnionego koncertami, recitalami i spotkaniami, kompozytor gwałtownie podupadł na zdrowiu. Jego choroba postępowała, znacznie utrudniając publiczne występy i komponowanie.

Choroba i śmierć

Chopin od dziecka był osobą wątłego zdrowia, cierpiał przede wszystkim na objawy związane z drogami oddechowymi oraz żołądkiem. Pierwsze symptomy poważnej choroby kompozytora – krwioplucie i ataki kaszlu – pojawiły się już wówczas gdy miał 21 lat. Z czasem jego zdrowie pogarszało się. Ówcześni lekarze sądzili, że kompozytor cierpi na gruźlicę, jednak wedle dzisiejszej wiedzy coraz częściej przyjmuje się, że przyczyną jego przedwczesnej śmierci była mukowiscydoza – schorzenie genetyczne atakujące między innymi jelita i płuca.

W drugiej połowie lat 40. stan zdrowotny artysty był już bardzo poważny. W lutym 1848 roku Chopin dał ostatni publiczny koncert w Paryżu dla wąskiego grona znajomych i osób ze świata artystycznego i politycznego. Nadwątlona była również kondycja psychiczna kompozytora, w dużej mierze spowodowana rozstaniem z George Sand. Podczas pobytu w Anglii i Szkocji Chopin czuł się już fatalnie. Przedwczesną śmierć nadeszła 17 października 1849 roku. Wielki pianista zmarł w otoczeniu najbliższych przyjaciół w swoim paryskim mieszkaniu przy placu Vendome.

Dorobek artystyczny

Nazwisko Fryderyka Chopina już za życia stało się symbolem wykonawczej wirtuozerii i kompozytorskiego geniuszu. Pozostawił on po sobie ogromną ilość wybitnych dzieł, które na stały weszły do kanonu literatury fortepianowej. Wśród głównych gatunków uprawianych przez Chopina należy wymienić nokturny, scherza, ballady, etiudy, preludia, sonaty, walce, dwa słynne koncerty fortepianowe oraz inspirowane polską muzyką ludową polonezy i mazurki. Dzięki swojej twórczości Fryderyk Chopin jest dziś jedną z najbardziej rozpoznawalnych postaci pochodzących z Polski, a jego muzyka ma charakter zarówno międzynarodowy i kosmopolityczny, jak i wybitnie narodowy.